قبل از بررسی موقعیت جغرافیایی جاده تاتو در کشور ارمنستان، لازم است به موقعیت سیاسی و استراتژیک این جاده که در سال‌های گذشته محل نزاع و مناقشه سه کشور ایران، آذربایجان و ارمنستان بوده اشاره‌ای گذرا نماییم و پس از آن موقعیت ترانزیتی و جهانگردی این جاده را مورد بررسی قرار دهیم.
کشور آذربایجان در سال گذشته مقررات بیسار سختگیرآن‌های را در خصوص ورود کامیون‌های ایرانی به خاک خود وضع کرد که اغلب این کامیون‌داران به جهت ترانزیت کالا از ایران به اروپا و روسیه، وارد خاک آذربایجان شده و از این کشور عبور می‌کردند.
از سال‌ها قبل، کشور آذربایجان ادعایی مالکیتی نسبت به 20 کیلومتر از مسیر حدود 400 کیلومتری مرز نوردوز تا شهر ایروان ارمنستان، داشته، و همیشه کامیون‌های ایرانی برای عبور از این 20 کیلومتر با مشکلات عدیده‌ای از جمله پرداخت مالیات و عوارض مواجه می‌شدند.
کشور آذربایجان، با فشارهای مستقیم ترکیه، همیشه توهم حذف ایران را از مسیر ترانزیتی جنوب به شمال در سر می‌پروراند و به گمان خود می‌توانست ایران را از مسیر تجاری به اروپا متوقف کند، به همین علت همواره بر سر راه ترانزیت و تجارت ایرانیان مانع ایجاد کرده است.
همین امر موجب شد دولت ایران توافقی را با کشور ارمنستان به امضا رساند، تا در مشارکت در تکمیل جاده تاتو گام برداشته و این مسیر را جایگزین مسیر جاده گوریس – قاپان نماید.
تکمیل جاده تاتو که البته هم اکنون به بهره‌برداری کامل رسیده است، به این معنا است که ایران بدون نیاز به ورود به کشور آذربایجان، می‌تواند به راحتی وارد ارمنستان شده و از آن جا به روسیه و اروپا متصل گردند.
همانگونه که ذکر شد، این مسیر از شاهراه‌های حیاتی برای ترانزیت کالا و تجارت ایران به اروپا و اتصال اروپا به چین محسوب می‌گردد و باید به هر طریق این مسیر را زنده و روان نگاه داشت.
از این رو کشور ایران نیز برای ساخت و تکمیل هرچه سریع‌تر مسیر مستقیم ایران به ارمنستان اعلام آمادگی کرد و مسیر باقی‌مانده از جاده تاتو در خاک ارمنستان با مشارکت ایران تکمیل و به مرحله بهره‌برداری رسید.
موقعیت مکانی جاده تاتو
یکی دیگر از جاذبه های گردشگری کشور ارمنستان، روستای تاتو و صومعه تاتو است که در مسیر این جاده قرار گرفته است.
زمانی که از مسیر جاده نوردوز به سمت شهر ایروان در حال حرکت هستید، در بین مسیر، به جاده‌ای فرعی میرسید که جاده تاتو نام دارد،. این جاده خصوصا در فصل بهار از طبیعت فوق‌العاده‌ای برخوردار است و از روستای زیبای تاتِو و صومعه تاریخی تاتو عبور می‌کند.
در هر فصلی از سال می‌توان به منطقه و جاده تاتو سفر کرد. اما طبیعت این منطقه در فصل بهار به بالاترین حد جلا و جذابیت خود خواهد رسید.
در تابستان و پاییز هم منطقه تاتو بسیار دیدنی و جذاب است. اما در فصل زمستان، کوهستانی بودن منطقه و سرمای هوا و بارش برف، می‌تواند مانع بزرگی برای این سفر محسوب گردد.
صومعه تاتو
یکی از جاذبه‌های بسیار مهم گردشگری ارمنستان که سالانه مسافران زیادی را روانه منطقه تاتو می‌کند، صومعه تاتو است.
این صومعه که یکی از مهم‌ترین مراکز جذب گردشگر و یکی از نمادهای مهم کشور ارمنستان محسوب می‌شود، با معماری سنگی و زیبای خود، هم بسیار خیره‌کننده و تحسین برانگیز است و هم شما را در یک سفر و خاطره ذهنی به صدها سال پیش می‌برد.
همچنین از آن جهت‌که معماری آن به سبک خاص صومعه‌های قدیمی اروپایی است، برای گردشگران ایرانی نیز جذابیت و تازگی خاصی دارد.
این صومعه زیبا که بر لبه پرتگاهی زیبایی بنا گردیده است، از پنجره‌های خود، مناظری از کوه‌های سبز و جاده پر پیچ و خم تاتو را پیش چشم بازدیدکنندگان می‌آورد. حیاط وسیع، چشمه‌ها و آرامش مثال‌زدنی این منطقه، زیبایی آن را دو چندان نموده است
بازدید از جاده و صومعه تاتو و لذت بردن و تفرج از طبیعت منطقه، آشنایی با فضای دانشگاه‌های قرون وسطی، آشنایی با محل عبادت ارامنه قدیم از مزایایی است که عبور از این جاده زیبا برای گردشگران به همراه خواهد داشت.
حرکت به سمت تاتو
جاده تاتو در مسیر استان سیونیک قرار گرفته و شهر گوریس را به شهر تاتو متصل می‌کند. اگر قصد سفر با اتوبوس به سمت ارمنستان و شهر ایروان را دارید، اتوبوس‌ها معمولا از جاده اصلی به سمت ایروان حرکت می‌کنند، بنابراین در صورتی که قصد بازدید از جاده یا شهر تاتو را دارید، معمولا با اتوبوس امکان این کار وجود نداشته و اتوبوس‌ها انتخاب خوبی نخواهند بود.
البته شما می‌توانید در شهر گوریس از اتوبوس پیاده شده و از طریق ترمینال این شهر و به وسیله ون‌هایی که همه روزه و در دو نوبت به سمت تاتو حرکت می‌کنند خود را از طریق جاده تاتو به شهر یا صومعه تاتو برسانید.
همچنین ون‌ها و تاکسی‌هایی هم هستند که شما را تا تله‌کابین تاتو انتقال می‌دهند و از آن جا شما می‌توانید برای رسیدن به صومعه تاتو و با سوار شدن به تله‌کابین خود را به آنجا برسانید.
برای رسیدن به شهر و صومعه تاتو، شما می‌توانید با خودروی شخصی و از مسیر جاده تاتو، خود را به این مناطق تفریحی برسانید. دو جاده مختلف شما را به تاتو می‌رسانند.
شما می‌توانید در مسیر نوردوز به ایروان، بعد از شهر کاپان به جاده فرعی تاتو که در سمت چپ جاده به‌طرف تاتو می‌رود بپیچید، این جاده فعلا تا تله‌کابین تاتو آسفالت است و برای تردد مناسب خواهد بود.
همچنین شما قادر خواهید بود، چند کیلومتری بعد از شهر گوریس، وارد جاده فرعی در سمت چپ جاده اصلی شوید. این جاده هم آسفالت است و شما را به تله‌کابین می‌رساند.
بعد از رسیدن به تله‌کابین، شما دو راه دارید، یا خودروی خود را در پارکینگ تله‌کابین پارک نمایید و باقی راه را بعد از خرید بلیت، با تله‌کابین تا تاتو طی کنید یا اینکه از جاده پر پیچ و خم و خاکی کنار تله‌کابین تا صومعه تاتو برانید. جاده تاتو خاکی بوده و فعلا برای عبور هر ماشینی مناسب نخواهد بود.
همانگونه که ذکر شد امکانات متنوع تفریحی همچون تله کابین تاتو، در مسیر جاده تاتو قرار داده شده است. این تله‌کابین که هالیزور و تاتو را به هم متصل می‌نماید که معروف به بال‌های تاتو و طولانی‌ترین تله‌کابین جهان نام گرفته است و این رکورد در کتاب گینس نیز به ثبت رسیده است.
این تله‌کابین که در سال 2010 و با حضور رئیس‌جمهور کشور ارمنستان افتتاح گردید، دو کابین 25 نفره بزرگ دارد و حدود 320 متر از سطح زمین ارتفاع می‌گیرد و مسیر 7.5 کیلومتری را در زمانی حدود 11 دقیقه طی خواهد کرد.
افتتاح بخشی از جاده تاتو در سال گذشته
جنگ سال گذشته ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر سر منطقه قره باغ کوهستانی، با توافق آتش‌بس به امضای رئیس جمهور ارمنستان و رئیس جمهور جمهوری آذربایجان و رئیس جمهور روسیه پایان یافت و روسیه به عنوان میانجی‌گر در این توافق نقش آفرینی نمود.
بخشی از جاده تاتو به اغوانی که عملا برای چندین دهه صعب العبور بود، سال گذشته با همکاری وزارت راه ایران و ارمنستان آسفالت شد و تقریبا به بهره‌برداری کامل رسید.
بهره‌برداری از جاده زیبای تاتو برای ایرانیان به معنای آن است که موانع و مشکلاتی را که سال‌های گذشته مقام‌های جمهوری آذربایجان برای کامیون‌های باری که به ارمنستان سفر می‌کردند، به وجود می‌آوردند، کاملا برطرف کرده است و کامیون‌های ترانزیتی ایران هم اکنون قادر خواهند بود از این جاده جدید استفاده نمایند و از پرداخت هرگونه عوارض گمرکی به مقام‌های جمهوری آذربایجان خودداری نمایند.
با آسفالت نمودن بخشی از جاده تاتو وضعیت کامیون‌های ترانزیتی ایرانی بسیار راحت‌تر شده و آن‌ها قادر خواهند بود بدون پرداخت عوارض گمرک از طریق جاده آسفالت شده تاتو-اغوانی خود را به اروپا و یا روسیه برسانند.کیفیت نسبتا مناسب این جاده جدید همچنین کوتاه شدن زمان سفر، از مزایایی است که مقامات ارمنستانی بر آن تاکید دارند.
اکنون که با جاده تاتو ارمنستان آشنایی کامل پیدا کردید و اطلاعات مهمی هم در خصوص آن‌ها کسب نمودید، با مطالعه سایر اطلاعات گردشگری سایت ایرانیان ارمنستان، هم اکنون فرصت مناسبی است که سفرتان را به این کشور زیبا شروع نمایید.
در صورتی که در خصوص هر یک از موارد اشاره شده اطلاعات جدیدی می‌خواهید یا سوالاتی دارید که در این مقاله به آن پاسخ کامل داده نشده است، حتماً با ما در سایت ایرانیان ارمنستان همراه باشید تا شما را راهنمایی نماییم.
در پایان پیشنهاد می‌کنیم اگر شما هم تجربه سودمندی در سفر به ارمنستان و عبور از جاده تاتو دارید، این تجربه‌ها را در قسمت نظرات با ما و دیگر مخاطبان سایت ایرانیان ارمنستان به اشتراک بگذارید.
