مسئله حفاظت از طبیعت در کشور ارمنستان از مهم‌ترین مسائل این کشور است و همواره به دنبال راهی است تا این مسئله تبدیل به بحران برای این کشور نشود. مهم‌ترین امری که در اقتصاد ارمنستان تاثیر می‌گذارد، صنعت گردشگری و توریسم است.
از آن جایی که این کشور با کشور ما ایران هم مرز بوده و از لحاظ فرهنگی شباهت بسیار زیادی به فرهنگ ما دارد، باعث می‌شود که ایرانیان مشتاق سفر کردن به این کشور باشند.
در حقیقت همین شرایط باعث شده است تا سالانه تعداد زیادی از گردشگران ایرانی به این کشور سفر کرده و از طبیعت زیبای آن لذت ببرند.
البته لازم به ذکر است که علاوه بر نزدیک بودن، دلایل دیگری نیز در علاقه و تمایل ایرانیان برای سفر به این کشور وجود دارد مانند ارزان بودن قیمت‌ها، وجود امکانات تفریحی متعدد و غیره.
اما هرجا که گردشگران به آن زیاد سفر کنند و به صورت کلی هر جایی که یک منطقه گردشگری محسوب شود، آسیب‌هایی نیز به محیط زیست آن منطقه وارد می‌شود.
ارمنستان نیز از این امر مستثنی نبوده و سفر کردن گردشگران به این منطقه موجب ورود آسیب به محیط زیست آن شده است. درواقع آسیب وارد شدن به محیط زیست امری غیرقابل انکار است و بیشتر باید به دنبال راهی برای پیشگیری از آن بود.
در ادامه این مطلب موقعیت جغرافیایی ارمنستان و نوع اقلیم و شرایط آب و هوایی آن را توضیح می‌دهیم و سپس به این مقوله می‌پردازیم که آیا گردشگری به محیط زیست ارمنستان آسیب وارد می‌کند یا خیر.
موقعیت جغرافیایی کشور ارمنستان
در بررسی موقعیت جغرافیایی کشور ارمنستان باید گفت که این کشور در قفقاز جنوبی واقع شده است. ارمنستان از شمال با کشور گرجستان، از سمت شرق با آذربایجان، از سمت غرب با ترکیه و از جنوب نیز با کشور ما ایران هم مرز و همسایه است.
به صورت کلی کشور ارمنستان از لحاظ موقعیت جغرافیایی به سه ناحیه تقسیم می‌گردد؛ ارمنستان بزرگ، ارمنستان کوچک و ارمنستان جدید.
ارمنستان بزرگ و کوچک در واقع گذشته‌ای به درازای تاریخ داشته و به زمان ارامنه قدیم که در سرزمین جدا زندگی می‌کردند برمی‌گردد.
ارمنستان کنونی 15 ایالت مهم دارد. کشور ارمنستان در واقع یک سرزمین کوهستانی است و در بخش‌های شمالی فلات ارمنستان واقع گردیده است.
در حقیقت این کشور کوهستان‌های بزرگ و پرچین بسیاری دارد و در میان این کوهستان‌ها کوه‌های آتشفشانی قرار دارد که البته اکنون غیرفعال است.
بخشی از اراضی ارمنستان در ارتفاعاتی واقع شده که ارتفاع آن بالغ بر هزار متر است. این مناطق غالبا آتشفشانی بوده و طبیعتی زیبا ساخته است.
کشور ارمنستان از لحاظ منابع آبی اصلا غنی نیست زیرا نه به دریایی راه دارد و نه به اقیانوسی و همین امر باعث شده تا از لحاظ منبع آبی وابستگی داشته باشد.
البته دریاچه‌هایی در این کشور وجود دارد مانند دریاچه سوان که بزرگترین دریاچه ارمنستان است و رودهایی نیز به آن جاری می‌شود.
نوع اقلیم کشور ارمنستان
همانگونه که گفتیم کشور ارمنستان کشوری است که در خشکی قرار گرفته و در آن دریا یا راهی به اقیانوس وجود ندارد. اما این کشور به دلیل ارتفاع زیادی که از سطح دریا دارد کوهستانی محسوب شده و پرباران است.
بخش‌ها و نواحی جنوبی کشور ارمنستان جزو مناطق گرمسیر این کشور به حساب می‌آید و از آن جایی که برخی نواحی این کشور بیبن 1000 تا 2000 متر از سطح دریا ارتفاع دارد، آب و هوا و فصل‌های مختلف در این کشور دیده می‌شود.
در فصل‌های بهار اکثرا بارانی است و در تابستان‌ها روزها بلند و گرم و شب‌ها اختلاف دما داشته و هوا دلپذیرتر است.
به صورت کلی دما و آب و هوا در ارمنستان بستگی به منطقه و ارتفاع آن منطقه دارد زیرا هرچه ارتفاع منطقه‌ای بیشتر باشد میزان دما نیز به نسبت کاهش پیدا می‌کند.
در اوایل بهار تا اوایل زمستان در این کشور بارندگی وجود دارد و به 100 تا 150 میلی متر میزان آن می‌رسد. درواقع این فصل اول بارانی در این کشور است و فصل دوم آن با شروع پاییز آغاز می‌گردد و تا پایان پاییز نیز ادامه خواهد داشت.
بهترین فصل‌ها برای دیدن ارمنستان نیز همین دو فصل بهار و پاییز است زیرا علاوه بر ملایم بودن آب و هوا، رنگ منظره‌ها روشن‌تر و میوه‌ها فراوانی بیشتری دارد.
بر اساس آمار، گرم‌ترین ماه‌های ارمنستان ماه ژوئن و ژوئیه و اوت یعنی همان 3 ماه تابستان است.
گرم‌ترین ماه در ارمنستان ماه ژوئیه یا جولای است که میانگین دمای آن برابر با 27 درجه سانتی گراد است و سردترین ماه در ارمنستان نیز ماه ژانویه است که میانگین دما در این ماه برابر با منفی 3 درجه سانتی گراد است. پس اگر نمی‌خواهید با سرما موجه شوید، از سفر کردن به ارمنستان در این ماه پرهیز کنید.
ارمنستان به دلیل اقلیم کوهستانی که دارد آب و هوای معتدلی داشته و همین امر باعث ایجاد یک طبیعت سبز و زنده در این کشور شده است.
گردشگری به محیط زیست ارمنستان آسیب می‌زند؟
به همان اندازه که سفر کردن می‌تواند باعث آموزش موارد مختلف و کسب تجربه برای ما شود، می‌تواند برای محیطی که به آن سفر می‌کنیم خطرناک باشد.
ارمنستان یک کشور با پیشینه تاریخی زیاد است و در آن ابنای تاریخی و میراث فرهنگی متعددی وجود دارد پس عدم توجه و غفلت ما ممکن است باعث شود به این ابنیه‌ها صدمه وارد گردد.
اگر به افراد گردشگر که قصد سفر به این کشور را دارند آموزش‌های لازم داده نشود، امکان دارد آسیب‌های جبران ناپذیری به طبیعت ارمنستان وارد کنند.
صنعت گردشگری در واقع یکی از عوامل موثر در اقتصاد ارمنستان است و این کشور همواره سعی دارد تا این صنعت را بیشتر گسترش دهد تا گردشگران بیشتری جذب آن شوند.
اما همانقدر که این صنعت در اقتصاد ارمنستان نقش دارد، بر محیط زیست آن نیز تاثیر گذار است. نوع برخوردی که گردشگران و مسافران با محیط دارند هم در این اثر گذاری نقش دارد. زیرا معمولا افراد برای دیدن طبیعت و منظره‌های بکر این کشور به آن سفر می‌کنند.
دولت ارمنستان نباید تنها به فکر توسعه صنعت گردشگری باشد بلکه باید به فکر منابع طبیعی کشور خود بوده و مانع از نابودی آن گردد.
باید اقداماتی پیش بینی کند که کمترین آسیب از سوی گردشگران به محیط زیست وارد شود. وجود گردشگری و توسعه دادن این صنعت در کنار استفاده بی‌رویه از منابع طبیعی موجب نابودی محیط ملی خواهد شد.
زیرا گردشگران با جابه‌جایی‌های خود با وسایلی همچون هواپیما، قطار و غیره موجب آلودگی هوا می‌شوند، همچنین هرگردشگری میزان قابل توجهی پسماند از خود تولید می‌کند.
در کنار این موارد ایجاد اقامتگاه‌ها برای سکونت گردشگران و مسافران خود باعث تخریب محیط زیست می‌شود.
وارد شدن مسافران و گردشگران به محیط زیست به مرور زمان باعث کاهش یافتن تنوع زیستی آن منطقه می‌شود، به این دلیل که اگر انسان‌ها بدون آن که آموزش لازم برای سفر کردن را ببینند فرهنگ سازی‌های لازم در این زمینه انجام نگردد، محیط طبیعی به تدریج نابود خواهد شد.
برای جلوگیری از ین نابودی در اولین قدم باید افراد آموزش لازم را ببینند که در ورود به طبیعت و یا در مواجه با یک بنای تاریخی چه اقداماتی باید انجام و چه اقداماتی نباید انجام دهند.
به عنوان مثال از جاهای بسیار تاریخی با قدمت بالا هرگز با فلش دوربین عکس نگیرند و یا در در جنگل‌ها هرگز آتش روشن نکنند و یا بوته‌ها را نکنند. همچنین به حیوانات غذا نداده و یا پسماند غذایی خود را در طبیعت رها نکنند.
برخی اقدامات وجود دارد که با رعایت کردن آنها دیگر به محیط زیست ارمنستان آسیبی وارد نمی‌کنید.
این اقدامات عبارت هستند از:
- در زمان رفتن به طبیعت سبز و زنده کشور ارمنستان همیشه یک کیسه مخصوص آشغال به همراه خود داشته باشید تا اگر سطل زباله در دسترس نبود، پسماندهای خود را داخل آن بریزید.
- در زمان رفتن به طبیعت از وسایلی استفاده کنید که قابل تجزیه هستند. از استفاده از وسایل پلاستیکی و وسایلی که سالیان سال تجزیه آنها طول می‌کشد پرهیز کنید.
- این موضوع را به کودکان خود آموزش دهید که هرگز به گیاهان و درختان آسیبی وارد نکنند و با آنها رفتار مناسبی داشته باشند.
- پسمانده تجزیه شدنی خود را مثل پوست میوه و غیره در محیط‌هایی مانند طبیعت و جنگل حتی الامکان زیر خاک دفن کنید.
- حتما از روشن گردن آتش در جنگل و طبیعت پرهیز کنید و اگر مجبور به روشن کردن آتش شدید سعی کنید در مکانی این کار را انجام دهید که قبلا در آن آتش روشن شده است. روشن کردن آتش در یک مکان جدید باعث از بین رفتن پوشش گیاهی آن نقطه می‌شود. پس از پایان یافتن کار خود نیز حتما روی آن آب یا خاک بریزید و اطمینان حاصل کنید که تمامی قسمت‌های آتش خاموش شده است.
- اگر با تور سفر می‌کنید اطلاعات زیست محیطی هر منطقه را از تورلیدر سوال کنید و یا اگر خود شخصا سفر کرده‌اید سعی کنید این اطلاعات را از یک منبع معتبر به دست آورید.
- اگر سیگاری هستید و می‌خواهید سیگار بکشید حتما جعبه‌ای مخصوص به همراه خود داشته باشید تا ته سیگارهای خود را داخل آن بندازید.
- به طور قطع از آزار رساندن به حیوانات و یا شکار آنها پرهیز کنید.
دولت ارمنستان برای رسیدن به توسعه پایدار در صنعت گردشگری و کم شدن تاثیرات مخرب در محیط زیست زیرساختی ایجاد کرد تا بتواند به این هدف برسد.
این زیرساخت در حقیقت از سوی وازرت حفاظت طبیعی جمهوری ارمنستان اجرا و اعمال می‌گردد. در ادامه بیشتر درباره این وزارت توضیح می‌دهیم.
وزارت حفاظت طبیعی جمهوری ارمنستان
وزارت محیط زیست جمهوری ارمنستان یک نهاد دولتی است که مسئولیت حفاظت از محیط زیست و میراث طبیعی را برعهده دارد.
این وزارتخانه پس از آن که کشور ارمنستان در سال 1991 استقلال یافت با عنوان «وزارت حفاظت محیط زیست و طبیعت» تاسیس شد. اما در حال حاضر نام این وزارت خانه به «وزارت حفاظت طبیعت» تغییر پیدا کرده است.
این وزارت خانه همانطور که گفتیم یک نهاد دولتی است که قدرت اجرایی داشته و می‌تواند سیاست‌هایی را برای حفاظت از محیط زیست و نحوه استفاده از منابع طبیعی برنامه ریزی کرده و اجرا کند. این وزارت خانه به دستور رئیس جمهور ارمنستان ایجاد شده و فعالیت‌های آن زیر نظر وی انجام می‌گیرد.
اختیارات وزارت حفاظت طبیعی بر اساس قوانین، احکام و دستورات رئیس جمهور کشور ارمنستان و همچنین بر طبق موافقتنامه‌های بین المللی جمهوری ارمنستان ایجاد گردیده است.
این وزارتخانه موظف است تکالیف و وظایف خود را مطابق با قوانین جمهوری ارمنستان انجام دهد.
اهداف و مقاصدی که وزارت حفاظت طبیعی کشور ارمنستان دارد
وزارت حفاظت طبیعی ارمنستان اهداف و برنامه‌هایی دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.
- الف) توسعه و مدیریت سیاست دولتی جهت پیشگیری یا کاهش اثرات مضر بر محیط زیست جمهوری ارمنستان که شامل هوا، آب، زمین، منابع طبیعی، گیاهان و جانوران و مناطق حفاظت شده می‌شود و همچنین اجرای طرح‌هایی برای استفاده منطقی و احیای منابع طبیعی.
- ب) کنترل داشتن بر اجرای قوانین وضع شده در تمامی بخش‌های مرتبط با محیط زیست
- پ) توسعه دادن نظم دولتی در حوزه محیط زیست کشور ارمنستان.
- ت) ایجاد کردن شرایطی جهت مدیریت ایمن پسماندها و مواد شیمیایی خطرناک تولید شده و مورد استفاده قرار گرفته در منطقه جمهوری ارمنستان.
- ث) حصول اطمینان از ارائه مجوزها و موافقت‌نامه‌ها در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی.
- ج) کسب اطمینان از امن بودن تنوع زیستی و گونه‌های گیاهی و جانوری بیگانه و همچنین موجودات زنده.
- چ) انجام مشاهدات و تحقیقات منظم و ویژه از شرایط زیست محیطی کشور ارمنستان.
- ح) ارائه سیاست مشترک در زمینه علم، آموزش و آگاهی زیست محیطی.
به عنوان مسافر حافظ منابع محیطی باشید!
اگر قصد سفر به کشور زیبای ارمنستان را دارید و می‌خواهید از مناظر طبیعی و بکر این کشور دیدن کنید، لازم است تا تمامی نکات گردشگری و پیشگیری از ورود آسیب به منطقه گردشکری و طبیعی کشور ارمنستان را رعایت کنید.
اگر مسافران خود تلاش کنند تا محیط را آلوده نکرده و پسماندهای خود را در طبیعت رها نکنند، از ورود خسارات‌های زیادی جلوگیری کرده‌اند.
البته که در این مسیر دولت ارمنستان نیز باید اقداماتی انجام دهد و زیرساختی برای حفاظت از منابع محیطی‌اش فراهم کند. اما در هر صورت شما به عنوان یک مسافر وظیفه دارید تا تمام تلاش خود را برای عدم ورود آسیب به منابع طبیعی کشور مقصد به کار بگیرید.