در سال‌های گذشته تجارت خرده فروشی در کشور ارمنستان بسیار افزایش یافته و در واقع افزایش سطح درآمد و بهتر شدن استانداردهای زندگی در این کشور راه را برای رشد شتابان و پرسرعت بخش خرده فروشی هموار نموده است.
در این مطالب قصد داریم درباره موضوع واردات و صادرات به کشور ارمنستان اطلاعات جامعی را در اختیار مخاطبین محترم سایت ایرانیان ارمنستان قرار دهیم و موارد مرتبط با فرآیند واردات و صادرات به این کشور را بررسی نماییم.
اگر شما هم جز آن دسته از افرادی هستید که قصد دارید وارد روابط تجاری با این کشور شوید و اقدام به صادرات کالا و خدمات به ارمنستان نمایید، پیشنهاد می‌کنیم این مطالب جذاب و کاربردی را از دست ندهید.
لازم است قبل از شروع سرفصل‌های مطالب، نکاتی را در خصوص قرارگیری این سرزمین بدانید که ارمنستان در غرب آسیا قرار گرفته است و از سمت شمال خود با گرجستان، از غرب با ترکیه، از شرق با کشور آذربایجان و از سمت جنوب با نخجوان و ایران دارای مرزهای مشترک است.
ارمنستان بازار نسبتا کوچکی است که در برهه‌های مختلف با چالش‌های بلندمدت ژئوپلیتیکی و جغرافیایی مواجه بوده که اخیرا نیز منجر به بسته شدن دو مرز مهم از چهار مرز بین‌المللی این کشور یعنی مرزهای آذربایجان و ترکیه شده است.
عضویت ارمنستان در اتحادیه اقتصادی اوراسیا
ارمنستان در سال 2015 به عضویت اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) به رهبری کشور روسیه پذیرفته شد.
این عضویت میمون دسترسی مستقیم کالاها و محصولات ارمنستان را به بازارهای اعضای عضو همچون روسیه، قزاقستان، بلاروس و قرقیزستان با جمعیتی بالغ بر 200 میلیون نفر و مجموع تولید ناخالص داخلی نزدیک به 2 تریلیون دلار فراهم نمود.
در نوامبر سال 2017 کشور ارمنستان و اتحادیه اروپا توافقنامه جامعه مشارکت جامع، مشارکت و پیشرفته‌ای را با هدف تعمیق روابط تجاری و اقتصادی به امضا رسانند.
انتظار می‌رود امضای این توافقنامه بستر و فضای سرمایه‌گذاری در این کشور را بهبود بخشیده و در رشد اقتصادی، ایجاد مشاغل متنوع و محیط بهتر رونق کسب و کار، اثر گذار باشد.
با حمایت اهداکنندگان و حامیان بین‌المللی، دولت ارمنستان برنامه جامع اصلاحاتی خود را با هدف جذب سرمایه‌گذاری خارجی و رونق تجارت از مسیر بهبود محیط کسب و کار و ساده‌سازی ضوابط ادارات گمرک و مالیات اجرا می‌کند.
جالب است بدانید که کشور ارمنستان دارای آزادترین و بازترین رژیم سرمایه‌گذاری در بین کشورهای EAEU محسوب می‌شود.
همین موضوع ارمنستان را به مکانی جذاب برای استقرار عملیات بین‌المللی و منطقه‌ای متمرکز بر بازارهای EAEU تبدیل نموده و منجر شده صادرات و واردات به ارمنستان پیشرفت مطلوب و چشمگیری داشته باشد.
کشور ارمنستان از دسترسی کامل به سیستم ترجیحات تعرفه گمرکی تعمیم یافته با اتحادیه اروپا، ایالات متحده، کانادا و ژاپن برخوردار است.
همچنین این کشور توافقنامه تجارت آزاد با کشور گرجستان امضا نموده که حتی پس از الحاق ارمنستان به EAEU نیز به قوت خود باقی مانده است. البته انتظار می‌رود کشور ارمنستان از طرح ترجیحی GSP+ اتحادیه اروپا در ابتدای سال 2022 فارغ گردد.
GSP موجب توسعه و رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه می‌گردد. با تکیه و بهره‌بردای از این طرح، می‌توان توسعه پایدار را در کشورهای ذینفع ترویج نمود. برنامه GSP مزایای بی‌شماری را برای محصولات کشورهای کمتر توسعه یافته فراهم می‌آورد.
شرایط اقتصادی در کشور ارمنستان
پس از رشد 5.2 درصدی اقتصاد این کشور در سال 2018 و همچنین 7.6 درصدی در سال 2019، اقتصاد کشور ارمنستان در سال 2020 به علت شیوع بیماری کووید 19 و ازهمه مهمتر خصومت‌های منطقه‌ای آذربایجان و ترکیه، رشد اقتصادی این کشور 7.6 درصد کاهش یافته و رو به افول گذاشت.
با وجود همه این موانع، کشور ارمنستان بافرهای خارجی سالم و ثبات کلی اقتصاد کلان خود را در طول مدت این بحران حفظ نموده است.
شیوع بیماری کرونا به حد بسیار زیادی بر تجارت خرده فروشی در ارمنستان تاثیر گذاشت.
طبق داده‌های آمار ملی این کشور، گردش مالی تجارت داخلی کشور ارمنستان در سال 2020 با 14 درصد کاهش به حدود 5.8 میلیارد دلار رسید و در همین سال تجارت عمده فروشی نیز در کشور ارمنستان به حدود 3 میلیارد دلار و تجارت خرده فروشی به حدود ۲.۶ میلیارد دلار کاهش یافته است.
پیش‌بینی‌ها رشد سالانه تولید ناخالص داخلی را برای کشور ارمنستان تا سال 2023 بیش از پنج درصد تعیین نموده است. معیار این پیش‌بینی‌ها مطابق با انتظار افزایش هزینه‌های اجتماعی، ارائه کمک به مشاغل و گسترش سرمایه‌گذاری عمومی بوده است، تا حدی که دولت بتواند تغییرات ساختاری معناداری را به انجام برساند، این امر از گذار از رشد مبتنی بر مصرف محور به رشد مبتنی بر بهره‌وری و سرمایه‌گذاری حمایت می‌کند.
میزان صادرات ارمنستان به سایر کشورهای جهان
مطابق با آماری که در سال 2020 منتشر گردیده، صادرات ارمنستان به سایر کشورها به میزان 2,512,517,000 دلار یعنی بیش از 2.5 میلیارد دلار بوده که این مقدار صادرات نشان دهنده افزایش 39.4 درصدی در مقایسه با سال 2016 است را نشان می‌دهد.
البته این عدد حدود 4 درصد نسبت به سال 2019 کاهش یافته است. کشور روسیه بزرگترین مقصد صادراتی ارمنستان است که در حدود 27 درصد از کل تجارت کالا از این کشور را به خود اختصاص داده است.
بزرگترین مقصد صادراتی کشور ارمنستان و بیشترین صادرات ارمنستان به کدام کشورها انجام می‌شود؟
بر طبق میانگین نرخ مبادله در سال 2020 درام ارمنستان از سال 2016 به مقدار 1.8 درصد در مقایسه با دلار آمریکا افزایش داشته اما از سال 2019 تا 2020 به یکباره به میزان 1.8 درصد کاهش ارزش داشته است.
ارز محلی ضعیف‌تر شده ارمنستان نسبت به سال 2019 موجب خواهد شد که قیمت کالاها و خدمات صادراتی برای خریداران بین‌المللی که در سال 2020 به دلار آمریکا خرید می‌کنند، نسبتا ارزان‌تر گردد.
بیشترین سهم از محصولات صادراتی ارمنستان عبارتند از طلا، سنگ معدن مس یا کنسانتره، مشروبات الکلی، سیگار برگ و سنگ معدن یا کنسانتره مولیبدن.
در مجموع، این 5 کالای صادراتی بیش از نیمی (56.3 درصد) از درآمد خالص ارمنستان را در طول سال 2020 به خود اختصاص داده است و کشور روسیه بزرگترین مقصد صادراتی محصولات، کالاها و خدمات ارمنستان به شمار می‌آید.
مقاصد صادراتی ارمنستان و کشورهایی که در سال 2021 بیشترین واردات از کشور ارمنستان را داشته اند به شرح زیر می‌باشند:
روسیه (26.2 %)، سوئد (18.1 %)، چین (11.5 %)، عراق (6.5 %)، بلغارستان (6 %)، هلند (3.9 %)، امارات (3.8 %)، ایران (3.4 %)، هند (2.9 %)، آمریکا (2.7 %)
مهمترین و بیشترین اقلام صادراتی ارمنستان به سایر کشورها
محصولات صادراتی به کشور ارمنستان و در واقع بیشترین کالاهایی که از ارمنستان به دیگر کشورهای جهان در سال 2020 صادر گردیده عبارتند از:
نوشیدنی ها، الکل و سرکه، آهن و فولاد، سنگ معدن، سرباره و خاکستر، مروارید طبیعی یا پرورشی، سنگ های قیمتی یا نیمه قیمتی، فلزات گرانبها، فلزات روکش شده، آلومینیوم و محصولات آن، تنباکو و جایگزین‌های تنباکوی تولیدی اقلام پوشاک و لوازم جانبی پوشاک، سوخت‌های معدنی، روغن‌های معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آن‌ها، مواد قیری معدنی، میوه و آجیل خوراکی، پوست مرکبات یا خربزه، ماهی و سخت پوستان، نرم تنان و سایر بی مهرگان آبزی و غیره.
این ده محصول صادراتی برتر ارمنستان، حدود 83 درصد از ارزش کل محموله‌های جهانی را به خود اختصاص داده است.
ماهی بالاترین رشد را در بین 10 دسته صادراتی برتر برای ارمنستان داشته که از سال 2019 تا 2020 به میزان حدود 85 درصد رشد داشته است.
در رتبه دوم نیز افزایش فروش صادراتی گروه آجیل و میوه با افزایش 79 درصدی قرار دارد. کالاها و محموله‌هایی همچون سنگ معدن، خاکستر و سرباره ارمنستان سومین افزایش سریع ارزش را با 12.3 درصد را به خود اختصاص داده‌اند.
البته بیشترین کاهش در میان ده گروه صادراتی برتر کشور ارمنستان، فولاد و آهن بوده که حکایت از کاهش 30.1 درصدی نسبت به سال گذشته بوده است.
کشور هایی که بیشترین میزان صادرات به ارمنستان را به خود اختصاص داده‌اند؟
میزان واردات ارمنستان از سایر کشورها در سال 2020 به مقدار 4,565,235,000 دلار یعنی این کشور بیش از 4 میلیارد دلار واردات از سایر کشورهای جهان داشته است. آمار عمده صادرات کالا و محصولات به ارمنستان در سال 2021 توسط کشورهای دیگر به این شرح می‌باشد:
روسیه (32.7 %)، چین (14.5 %)، ایران (6.9 %)، آلمان (5.2 %)، ترکیه (5 %)، ایتالیا (4.2 %)، اکراین (2.7 %)، هند (1.9 %)، فرانسه (1.8 %)، امارات (1.8 %)
مهمترین گروه محصولات و کالاهای صادره به ارمنستان
محصولات و کالاهای وارداتی به کشور ارمنستان در سال 2021 به شرح زیر هستند:
- روغن‌های معدنی، سوخت‌های معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آن‌ها، مواد معدنی، مواد قیری و غیره.
- لوازم مکانیکی، ماشین آلات، بویلرها، راکتورهای هسته ای و بخش هایی از آن.
- تجهیزات و ماشین آلات الکتریکی و قطعات آن‌ها، ضبط کننده و تولید کننده صدا، تلویزیون.
- وسایل نقلیه به غیر از تراموا یا راه آهن و قطعات و لوازم جانبی آن‌ها.
- دارو و محصولات آن.
- سنگ های قیمتی یا نیمه قیمتی، مروارید طبیعی یا پرورشی، فلزات گرانبها، فلزات روکش شده.
- پلاستیک و مصنوعات پلاستیکی.
- تنباکو و جایگزین های تنباکوی تولیدی.
- فولاد و آهن.
- محصولات نوری، فیلمبرداری، عکاسی، اندازه‌گیری بررسی دقیق، پزشکی یا جراحی.
ایران چه سهمی از صادرات به ارمنستان را به خود اختصاص داده؟
ایران سومین کشور دنیاست که کشور ارمنستان عمده تجارت خود را با آن انجام می‌دهد و سهم موثری را در بازار داخلی این کشور ایفا می‌کند.
البته اختلاف و تفاوت درصدی که با کشورهای روسیه و چین دارد را باید به این شکل تحلیل نمود که همچنان این بازار جای فعالیت و کار بسیار زیادی برای تجار ایرانی دارد و آن‌ها می‌توانند امید بیشتری برای حضور بیشتر در این بازار و درآمد زایی در این کشور همسایه و هم مرز داشته باشند.
مهمترین و اصلی ترین کالای صادراتی ایران به کشور ارمنستان
نفت مهمترین کالای صادراتی است که از ایران به ارمنستان ارسال می‌گردد. از آنجا که روابط سیاسی بین ایران و کشور ارمنستان اغلب مسالمت‌آمیز بوده، این امر موجب گردیده امکان و زمینه‌های زیادی برای توسعه تجارت ایران در ارمنستان فراهم گردد.
البته مرز بین ایران و کشور ارمنستان، چندان وسیع و بزرگ نیست که به راحتی بتوان مشابه سایر همسایگان ایران، به راحتی محصولات خود را به این کشور ارسال کرد. ولی باز هم صادرات محصولات به ارمنستان به جهت بسترهای موجود، برای تجار ایرانی از اهمیت بالایی برخوردار است.
از مهمترین کالاهای ایرانی که به کشور ارمنستان صادر می‌گردد می‌توان به نفت و فرآورده‌های نفتی، مواد پلاستیکی، سنگ معدن، موم، کود شیمیایی، مواد شیمیایی غیرآلی، ایزوتوپ‌های رادیواکتیو و مصالح ساختمانی مثل سنگ آهک و سیمان اشاره نمود.
ذیلا آمار صادرات ایران به ارمنستان را در سال های مختلف مشاهده می‌نمایید:
- در سال 1400 به میزان 223,244,381 دلار
- در سال 99 به میزان 304,333,326 دلار
- در سال 98 به میزان 368,672,346 دلار
- در سال 97 به میزان 158,648,126 دلار
- در سال 96 به میزان 202,542,357 دلار
- در سال 95 به میزان 179,228,053 دلار
قوانین و مقررات واردات کالا به کشور ارمنستان
طبق قوانین ارمنستان، کلیه کالاها و وسایل نقلیه وارد شده از طریق مرزهای این کشور ملزم هستند که در گمرک منطقه‌ای که مالک انحصاری یا سازمان واردکننده در آن فعالیت دارد مشمول اظهارنامه شوند.
البته این مورد در گمرک زوارتنوتس ایروان، گمرک خانه TIR و نقطه گمرک خودرو استثنا گردیده است.
تمام کالاهایی که به صورت تجاری وارد فرایند صادرات به ارمنستان می‌گردند باید ظرف مدت ده روز بعد از ورود به قلمرو گمرکی کشور ارمنستان، به گمرک اظهار شده و در این مدت تحت کنترل گمرک ارمنستان باقی بمانند (البته نه لزوما تحت کنترل فیزیکی).
البته اگرچه هنوز این موضوع اجباری نشده، اما سیستم آنلاین اظهارنامه گمرکی جایگزین بسیاری از عملکردهایی می‌گردد که قبلا روی کاغذ انجام می‌شد. عملکردهایی مانند تولید اظهارنامه‌های گمرکی و مدیریت کارت‌های سفارشی.
این امکان زمان مورد نیاز برای انجام مراحل گمرکی را تا حد بسیار زیادی کاهش خواهد داد و سیستم کارت الکترونیکی نیز تعدادی از عملکردهای مربوط به پرداخت‌های گمرکی را راحت‌تر خواهد کرد.
انتشار اظهارنامه‌های گمرکی که پرداخت آن‌ها به صورت الکترونیکی صورت پذیرفته است از طریق سامانه TQM ارسال خواهد شد. این سیستم الکترونیکی ارتقا یافته شامل یک سیستم چراغ راهنمایی (کانال هدایت کالاها) در مرز است.
محصولات و کالاهایی که از کانال سبز عبور می‌نمایند نیاز به تاییدیه نداشته و بدون هیچگونه تاییدیه از مرز عبور خواهند کرد. محصولاتی که از کانال قرمز هدایت شوند، واردات آن‌ها موکول به تاییدیه اسناد و معاینه‌های فیزیکی است. برای کانال زرد نیز، فقط تأییدیه اسناد نیاز خواهد بود.
برای اینکه بتوان کالا را از گمرک ترخیص کرد باید اسناد محموله ارائه گردد. اسنادی شامل فاکتور فروش، بارنامه، گواهی مبدا و پکینگ لیست.
پس از انجام نظارت‌ها و در صورت نیاز انجام اصلاحات، یک کد گمرکی کنترل‌های صورت گرفته صادر خواهد شد. نهایتا کمیته درآمدهای دولتی قادر خواهد بود اظهارنامه‌های گمرکی ارائه شده در سه سال گذشته را بررسی نماید.
چه مدارکی برای واردات کالا به ارمنستان مورد نیاز خواهد بود؟
در این قسمت اشاره کاملی به لیست مدارک لازم برای انجام کنترل گمرکی شده که در ادامه به آن خواهیم پرداخت:
- اظهارنامه گمرکی (برای موضوعاتی که در قانون گمرکی قید گردیده است، فرم اظهار ارزش گمرکی نیاز خواهد بود.)
- قرارداد تحصیل کالا یا فاکتور یا هر سندی که درخواست پرداخت از طریق اینترنت را اثبات خواهد کرد یا سایر اسناد جایگزین
- بارنامه حمل کالا یا همان سند تعیین کننده برای ترتیب حمل و نقل کالا
- گواهی مبدا از اتاق بازرگانی کشور مبدا
- هنگام انتقال و حمل برخی کالاها از طریق مرز گمرکی، سایر اسناد ممکن است طبق قانون مورد نیاز باشند.
تعرفه واردات کالا و محصولات به کشور ارمنستان
هدف از سیاست تجارت خارجی هر کشوری همچون ارمنستان، آزادسازی رژیم‌های تجاری و جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی است.
ارمنستان نیز به عنوان عضوی از سازمان تجارت جهانی از سال 2003، برای اصلاح سیستم گمرکی و کاهش بار گمرکی خود تلاش زیادی کرده است که برای نمونه می‌توان به سیستم اظهارنامه آنلاین گمرکی (E-Declaration) آن اشاره کرد.
سیاست گمرکی دولت ارمنستان توسط کمیته درآمد دولتی، اداره و سیاست گذاری می‌شود.
رویه‌های گمرکی و رژیم‌ها، توسط قانون گمرک جمهوری ارمنستان و سایر قوانین حقوقی تعریف گردیده است که با قوانین و موافقت‌نامه‌های سازمان تجارت جهانی و سایر معاهدات بین‌المللی مطابقت کامل دارد.
کشور ارمنستان یکی از کشورهای عضو سازمان جهانی گمرک (WCO) است و سیستم هماهنگ برای طبقه‌بندی کردن تعرفه‌ها را مطابق با کنوانسیون بین‌المللی 1984 در مورد سیستم هماهنگ کدگذاری و توصیف کالا اعمال می‌نماید.
صرفا دو نرخ تعرفه برای واردات کالا به ارمنستان اعمال می‌گردد: نرخ صفر درصد یا نرخ 10 درصد.
تعرفه 10 درصدی برای واردات کالاهای مصرفی و تعرفه صفر درصدی برای واردات کالاهای سرمایه‌ای اعمال می‌گردد.
البته کلیه واردات به ارمنستان مشمول مالیات بر ارزش افزوده 20 درصدی خواهد شد و فرآورده‌های دخانیاتی، مشروبات الکلی و سوخت نیز مشمول مالیات غیرمستقیم قرار خواهند گرفت. هیچ نوع سهمیه تعرفه‌ای، الزامات مجوز یا محدودیت کمی برای واردات وجود ندارد.
منظور از مالیات غیرمستقیم، به مالیاتی گفته می‌شود که بر محصولات دخانی، مشروبات الکلی، بنزین و گازوئیل تولیدی و وارداتی در داخل کشور تعلق می‌گیرد که البته نرخ مالیات مطابق با نوع محصول متفاوت است.
آن چنان که گفته شد، قوانین گمرکی جمهوری ارمنستان شامل پرداخت‌های گمرکی اجباری 0 و 10 درصد است که توسط گمرکات وضع می‌گردد.
البته در مواردی خاص که محصولات برای امور خیریه و بشردوستانه به ارمنستان صادر خواهند شد، هیچگونه عوارض گمرکی و تعرفه‌ای از وارد کننده اخذ نخواهد شد.
قوانین و مقررات گمرکی برای محدودیت صادرات به ارمنستان
محدودیت‌های امنیتی، بهداشتی و زیست محیطی سه محدودیت کلی است که کشور ارمنستان برای ورود کالا به خاک خود در نظر گرفته است که دریافت مجوزهای خاص را الزامی می‌کند.
این سه محدودیت برای واردات کالا به ارمنستان، معمولا برای کالاهایی همچون:
محصولات درمانی و دارویی، سلاح‌ها و اجزای مورد استفاده در تولید سلاح، مواد شیمیایی محافظ گیاهی، مواد هسته‌ای،مواد منفجره، سم، مواد روان‌گردان قوی، دستگاه‌هایی برای مصرف دخانیات همگی تابع این محدودیت‌ها می‌باشند.
ترانزیت نمودن هرنوع مواد هسته‌ای، مانند تجهیزات هسته‌ای یا موادی که تشعشعات یونیزه ساطع می‌کنند، از طریق خاک ارمنستان ممنوع خواهد بود.
کسب مجوزها برای انجام صادرات به کشور ارمنستان
واردات مواد گیاهی و گیاهان باید همراه با گواهی بهداشت گیاهی از کشور مبدا باشد. ترخیص در مرز ارمنستان به صورت موقت انجام خواهد شد.
مواد گیاهی وارداتی می‌بایست برای نمونه‌برداری و بازرسی نهایی قبل از ترخیص کامل، به محل ترخیص گمرکی مجاز در نزدیکی ایروان ارسال گردد.
واردات مواد شیمیایی کشاورزی با مجوز وزارت کشاورزی و واردات دارو باید با مجوز وزارت بهداشت باشد. در ارمنستان نیز استانداردهای درمانی بهداشتی و حقوق مصرف کننده اجباری بوده برای طیف گسترده‌ای از کالاهای الکتریکی، مواد غذایی، مشروبات الکلی و غیر الکلی، لباس‌های کودکان، محصولات دخانی تنباکویی و سایر واردات وجود دارد.
واردات کلیه حیوانات به تاییدیه سازمان دامپزشکی ارمنستان نیاز دارند. یک گواهی باید از یک دامپزشک رسمی در کشور صادرکننده اخذ گردد که مشخص نماید حیوان با الزامات کشور ارمنستان برای واکسیناسیون و عدم وجود انگل مطابقت دارد و حیوان از منطقه یا کشوری می‌آید که عاری از هرگونه آفات و انگل و بیماری‌های ذکر شده در قوانین ارمنستان است.
البته همه محموله‌های وارداتی شامل آزمایش و نمونه‌برداری نخواهند شد. صرفا 17 محصول مشمول ارزیابی انطباق اجباری است.
این محصولات و کالاها شامل محصولات دریایی و ماهی، روغن‌های گیاهی، نان و محصولات سبوس دار، تجهیزات رادیویی، اسباب بازی و سلاح گرم است.
اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) فهرست مشخصی از کالاهایی را که ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های واردات و صادرات برای آن‌ها اعمال می‌گردد، را به جهت کنترل و نظارت حرکت کالاها و محصولاتی که توسط جامعه بین‌المللی یا کشورهای عضو به عنوان کالای حساس طبقه‌بندی شده اند، حفظ می‌کند.
در کشور ارمنستان نیز، مجوزهای واردات توسط سازمان‌های دولتی و مطابق با قوانین صدور مجوز یکپارچه EAEU صادر می‌گردد. اطلاعات مربوط به مجوزها، قوانین، و ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های جابه‌جایی کالا در وبسایت کمیته درآمد دولتی ارمنستان موجود است.
مجوزها را می‌توان به صورت آنلاین از طریق یک سیستم الکترونیکی دریافت نمود.
روش ارزش گذاری گمرکی برای واردات کالا به کشور ارمنستان
مقررات ارمنستان در خصوص ارزش گذاری گمرکی براساس اجرای ماده 7 موافقتنامه عمومی تعرفه‌ها و تجارت (GATT) در سال 1994 اعمال می‌گردد. در حقیقت ارزش گمرکی کالاهای صادراتی یا وارداتی هر دو توسط اظهار کننده و بر اساس ماده هفتم گات تعیین می‌گردد.
ارزش گمرگی کالای وارداتی بر طبق روش اصلی قیمت معامله تعیین شده توسط گمرک ارمنستان برای محاسبه ارزش گمرکی کالاهای وارداتی مطابق با قیمت معامله کالاهای وارداتی (قیمت پرداخت شده یا قابل پرداخت برای کالاهایی که آماده صادرات به ارمنستان هستند) تعیین می‌گردد.
اگر تعیین قیمت معامله کالای وارداتی امکان پذیر نباشد یا گمرک ارمنستان نسبت به داده‌های ارائه شده توسط واردکننده تردید نماید، روش‌های ارزیابی جایگزین زیر اعمال خواهد شد:
- تعیین ارزش گمرکی مطابق قیمت معامله همان کالا
- تعیین ارزش گمرکی مطابق قیمت معاملاتی کالاهای مشابه
- تعیین ارزش گمرکی کالاهای حمل شده توسط مرز گمرکی ایران با توجه به قیمت فروش آن کالا در بازار داخلی ایران
- تعیین ارزش گمرکی با روش ذخیره
- تعیین ارزش گمرکی با روش ارزش محاسبه
گمرک ارمنستان به تمام واردکننده این حق را اعطا کرده که توضیح کتبی درخصوص تصمیم ارزیابی و روش استفاده شده توسط مقامات گمرکی را مطالبه نمایند و باید ظرف پنج روز کاری پس از ارسال درخواست کتبی پاسخ متقاضی ارائه گردد.
همچنین گمرک به واردکنندگان این حق را می‌دهد که نسبت به این تصمیم به نهادهای برتر گمرکی یا دادگاه‌های ارمنستان اعتراض کنند.
قوانین و مقررات صادرات از ارمنستان
طبق قانون گمرک ارمنستان، تمامی کالاهای صادر شده از مبداء ارمنستان مشمول اظهارنامه گمرکی خواهند بود.
کالا می‌بایست در گمرک منطقه‌ای نزدیک به محل صادرکننده اظهار گردد، البته کالاهایی که از طریق فرودگاه بین‌المللی ایروان صادر می‌شوند از این امر استثنا هستند و باید در خود گمرک فرودگاه اظهار گردند.
همچنین وسایل نقلیه و کالاهای دارای کارت TIR صادر شده توسط اشخاص حقوقی نیز در گمرک ایروان اظهار خواهند شد
هیچ پیچیدگی خاصی برای ثبت نام صادرکنندگان در ارمنستان وجود ندارد و کلیه صادرات کالاها از ارمنستان مشمول سیستم ساده اظهارنامه گمرکی خواهد بود.
فرم اظهارنامه به مأمور گمرک تسلیم می‌شود که مسئولیت بررسی کامل بودن آن و همچنین اعتبار مدارک پشتیبان را بر عهده خواهد داشت.
هیچ محدودیتی برای مالیات صادراتی در کشور ارمنستان وجود نداشته و هیچ سیستم حداقل قیمت تعرفه صادرات به ارمنستان نیز وجود ندارد. کالاهای صادراتی و خدمات جانبی آن‌ها دارای نرخ صفر درصد مالیاتی هستند.
اکثریت قریب به اتفاق کالاهای صادراتی، عاری از هرگونه سهمیه‌بندی یا ممنوعیت هستند. محدودیت‌های صادراتی موجود نیز به دلایل امنیتی، بهداشتی و زیست محیطی اعمال می‌گردد.
دولت ارمنستان هیچ دستور مجوز صادراتی ندارد، با این حال برای تعدادی از محصولات صادرکنندگان می‌بایست مجوز قبلی دولت را برای عملیات صادراتی اخذ نمایند.
این موارد شامل داروها، مواد هسته‌ای، سلاح‌ها، حیوانات و گیاهان کمیاب، مصنوعات یا اشیاء کمیاب نیز هستند که بخشی از میراث ملی کشور محسوب می‌گردند.
ارمنستان صرفا تحریم‌های تجاری اعمال شده از سوی شورای امنیت سازمان ملل که در قالب قطعنامه‌ها صادر می‌گردد را اعمال می‌کند.
صادرات کالاهای دارای کاربرد دوگانه توسط قانون «کنترل صادرات کالاهای با کاربرد دوگانه و ترانزیت از طریق خاک جمهوری ارمنستان» تنظیم می‌شود. صادرات اقلام کنترل شده نیز از طریق دریافت مجوز توسط وزارت اقتصاد ارمنستان انجام می‌شود.
اقلام عمده صادراتی شامل سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی، محصولات معدنی، فلزات، فلزات غیر گرانبها و محصولات غذایی خواهد بود.
موانع صادرات به ارمنستان چیست؟
همانطور که در ابتدای مطالب نیز به شما وعده دادیم، موضوع این مقاله را به بررسی پروسه تجارت با کشور ارمنستان اختصاص دادیم و درباره اغلب مسائل و موضوعات مربوط به آن مثل مقررات و قوانین وضع شده، تعرفه‌ها و عوارض گمرکی در نظر گرفته شده، اسناد مورد نیاز و اصلی‌ترین کالاهای وارداتی و صادراتی ارمنستان صحبت کردیم.
با عنایت به حسن روابط ما با این کشور همسایه و داشتن مرز مشترک و همچنین نیاز کشور ارمنستان به تامین کالا از کشورمان، فرصت‌های خوبی برای افزایش صادرات کالاهای ایرانی به ارمنستان فراهم می‌باشد.
البته عمده موانع و مشکلات صادرات برمی‌گردد به عدم شناخت کافی تاجران ایرانی از بازار ارمنستان و جمعیت نسبتا کم 3 میلیونی و نسبتا فقیر ارمنستان، و همچنین ضعف ارتباط زبانی میان دو کشور اشاره کرد.
اگر چه تعدادی از ایرانیان هم مقیم ارمنستان بوده و روابط دوستی و فامیلی با مردم این کشور دارند، اما عمده مردم ارمنستان تسلط بالایی به زبان انگلیسی یا فارسی ندارند.
همین موضوع نیز ارتباط گرفتن با ارامنه را با دشواری روبه‌رو نموده است. همچنین برخی مردم ارمنستان ترجیح میدهند که بیشتر با ارامنه مقیم ایران تجارت داشته باشند.
اما همچنان بزرگترین مشکل و مانع بر سر راه صادرات کالا و خدمات به ارمنستان چیز دیگری است! بزرگترین مانع صادراتی ضعف دانش کسب و کار تاجر ایرانی است! تنها با مطالعه و آموزش است که می توانید این بزرگترین مانع صادراتی را پشت سر بگذارید.
اگر شما نیز به عنوان یک تاجر اطلاعات یا تجربه سودمندی از شرایط صادرات و واردات در کشور ارمنستان دارید، پیشنهاد می‌کنیم، این تجربه‌ها یا نظرات را با ما و دیگر مخاطبان سایت ایرانیان ارمنستان به اشتراک بگذارید.